Schrijven is de zingeving van zijn bestaan. De werken van Spillebeen kunnen worden gezien als een geschreven zoektocht die gaat van chaos naar orde, van verbrokkeling naar eenheid en van metafysieke twijfel naar een vrijzinnig geloof in de persoonlijke verantwoordelijkheid van de mens.
Maar hoe kan men op vandaag een man, een schrijver, als Spillebeen nog het beste eren... Door zijn werk te lezen natuurlijk! En te hérlezen want Willy Spillebeen is een schrijver die al die tijd en tot op vandaag met een oorverdovende consequentie (en consistentie) aan een oeuvre heeft gewerkt dat geen enkele rechtgeaarde lezer naast zich neer zal leggen. De voorbije dagen heb ik zelf – bij wijze van intiem eerbetoon – opnieuw één van zijn vroegste boeken herlezen. Steen des Aanstoots (Naar een zevende dag) dateert uit de debuutjaren van Willy Spillebeen. Het gezegende jaar 1971, een uitgave van de Davidsfonds. Zeventien was ik en ik ontdekte als de nog onbevangen, bijna blanke lezer die ik toen nog was wat een boek kon doen met zijn lezer. Een kleine klap voor de kop verkocht het mij, dat boek! Zo kon het dus ook. In Vlaanderen een boek schrijven dat betekenis kreeg voor je eigen leven. Op een bepaald ogenblik werd het boek voor sommigen zelfs letterlijk een steen des aanstoots. De vrijmoedigheid in het boek zorgde op een paar plaatsen voor een heuse siddering doorheen de kalme wateren van de (West-) Vlaamse letteren. Ik herinner mij hoe ik Willy enkele jaren later, toen ik hem aan de toog van jazz-café Heidelberg in Loppem leerde kennen, waar hij mee zijn mooie bloemlezing over Pablo Neruda kwam voorstellen (Honderd liefdessonnetten, een heel mooie vertaling van Cien sonetos de amor) met enige schroom vertelde wat het boek als jonge knaap voor mij betekend had en bleef betekenen. Hij glimlachte alleen maar wat timide en trakteerde mij van de weeromstuit op één of ander hartigs van het vat. Nu herlees ik het boek alsof ik een klassieker herlees. Steen des Aanstoots blijft een boek dat je niet had willen missen. Het gevecht van Jaak Tantasis, supersonische ertsdelver, schrijvend in enkel maar de jij-vorm en jokari spelend met het eigen leven blijft een soort nouveau-roman die model blijft staan voor wat met literatuur mogelijk is.
Veertig jaar, een lezersleven later, bezorgt het boek je geen klap meer. Je herkent wat je krijgt, wat je leest. Je bent een ander nu. De steen des aanstoots is allang vergruisd en vergruizeld, gedateerd, uiteengevallen in duizend kiezelpaden. De tijd
“Slaapwel Saskia. Tot morgen. Haar rustige adem vertedert jou en je glimlacht vertrouwvol in het donker terwijl de geluiden daarbuiten de adem zijn van onzichtbare vreedzame dieren. En weer sta je op, je ontwijkt de krakende traptrede, je ontsluit de achterdeur, je gaat naakt in het bedauwde gras liggen met onder jou de warmte van de aarde en boven jou de wind en de sterren. De sterren vallen één voor één, gedragen door de wind, neer in je lichaam.”
(Notitie in de rubriek: Ik herlees wat ik niet vergeten ben, en ja, Willy, voor vandaag ook van mij natuurlijk een gelukkige verjaardag!)
Extern:
Koen d’Haene over Willy Spillebeen in drie blogberichten. (1)(2)(3)
Patrick Lateur over de poëzie van Spillebeen
Ronny De Schepper over Willy Spillebeen 80
Willy Spillebeen op Wikipedia
